Dzieci w pewnym wieku mają skłonność to zadawania trudnych pytań. Pytania są przeróżne i zaskakujące. Jako mam dwójki dzieci e wieku przedszkolnym przyszło mi się zmierzyć z pytaniami: jak to jest, że mydło myje, a proszek pierze? Szukając odpowiedzi na te pytania stwierdziłam, że temat jest bardziej obszerny niż się wydaje i postanowiłam poświęcić mu więcej czasu.

Ogólnie zadaniem środków czystości jest usuwanie brudu. A brud to nic innego jak mieszanina białek, tłuszczów, cukrów, soli mineralnych oraz pyłu, kurzu, bakterii. Bardzo złożona kompozycja różnych składników o różnej naturze. Jedne z nich rozpuszczają się w wodzie, inne nie mają takiej zdolności. Dlatego często plamy sprawiają nam trudności.

Kilkadziesiąt lat temu likwidowanie plam było tajemną wiedzą przekazywaną z pokolenia na pokolenie gospodyniom domowym. Dzisiaj usuwanie brudu jest łatwe dzięki ogólnodostępnych płynom, żelom i odplamiaczom.

Wiadomo, że do mycia i prania używamy wody. Jednak sama woda, w dodatku zimna, nie wystarczy do usunięcia różnego rodzaju plam, np. z tłuszczu. Oprócz podwyższonej temperatury wody musimy użyć tzw. środków powierzchniowo czynnych. Każdy taki związek zbudowany jest z części hydrofilowej i hydrofobowej( ta pierwsza, mówiąc w prostym języku, lubi wodę, druga nie), która otacza tłustą plamę i zostaje pokryta przez część hydrofilową. Są to związki omnobusy, dzięki którym to, co nie ma zdolności do rozpuszczania się w wodzie, ulega jej. Takimi związkami są na przykład palmitynian sodu i stearynian sodu: główne składniki mydła.

Do rodziny substancji powierzchniowo czynnych należą detergenty. Są to związki chemiczne lub mieszaniny związków, które wchodzą w skład środków czyszczących i ułatwiają usuwanie brudu.

Detergenty mają szerokie zastosowanie i działanie. Przede wszystkim rozdrabniają brud na małe fragmenty i zmieniają PH powierzchni, co ułatwia jego usunięcie. Obniżają twardość wody, a zawarte w nich enzymy ułatwiają rozkład cząsteczek organicznych, np. krwi, potu, jajek. Poza tym rozkładają brud poprzez reakcję wybielania plam z herbaty, kawy, owoców czy trawy i wytwarzają pianę, dzięki której, zwiększa się powierzchnia styku plamy ze środkiem myjącym.

Proszek do prania złożony jest z około 30 składników, które to są tak dobrane, że zaczynają działać dopiero w odpowiedniej kolejności. Pierwsze zmiękczają wodę, dlatego nie musimy sypać tak dużo proszku jak 10lat temu. Następne radzą sobie z brudem, odrywając go od tkaniny. Kolejne rozkładają go na mniejsze elementy, które przechodzą do wody i są wraz z nią usuwane. Inne składniki pokonują trudne plamy, a jeszcze inne zapobiegają ponownemu osadzaniu cząsteczek brudu lub zafarbowaniu całego prania od jednego ubrania.

Proszki do białych tkanin zawierają dodatkowo wybielacze chemiczne oraz rozjaśniacze optyczne. Osadzają się one na powierzchni włókien tkaniny i odbijają światło. Proszki te mają także dodatkowe substancje zabijające bakterie, wirusy i grzyby, które działają w niskich temperaturach (60 lub 45 stopniach).
Proszki do tkanin kolorowych zawierają więcej zmiękczaczy wody oraz polimery, które powodują, że plamy łatwiej dają się usunąć, a kolory zostają wzmocnione. Dodatek enzymu sprawia, że tkaniny nie mechacą się i nie niszczą w praniu.

Na rynku dostępne są także specjalne płyny do tkanin delikatnych, w których pierzemy rzeczy wełniane lub jedwabne. Płyny te zawierają odpowiednie detergenty i substancje osłaniające.

Jeśli chcemy, aby nasze prania było ekologiczne, pierzmy zawsze z pełnym wsadem, proszek dozujmy zgodnie z zaleceniami na opakowaniu, uwzględniając twardość wody i stopień zabrudzeń oraz pierzmy w najniższej zalecanej przez producenta temperaturze.